Met de hele school op stap! Veertien bussen vol leerlingen en personeelsleden met dezelfde plaats van bestemming! Is dit al ooit eerder gebeurd in de geschiedenis van SFI? Waar gingen al deze mensen naartoe?

Op donderdag 21 november was het zover! De pop-uptheaterzaal in Puurs had haar deuren opengezet voor het SFI-publiek dat bijna de helft van alle zitjes had gereserveerd voor de musical 40-45 van Studio 100!
In alle klassen van het eerste tot en met het zevende jaar werd de musical grondig voorbereid. Waarom vielen de Duitsers ons land binnen in 1940, waarom werd iemand collaborateur of verzetsstrijder, waarom zijn de Joden nergens meer veilig, wat is het verschil tussen een musical en een opera? Op deze en andere vragen kregen de leerlingen een antwoord.
Sommige leerkrachten koppelden vooraf een kleinere of grotere taak aan de uitstap.
In andere klassen werd er na de voorstelling gediscussieerd over de polarisatie tussen verzet en collaboratie.
Omdat de leerlingen tijdens de voorstelling uiteenlopende indrukken in een sneltempo ondergingen, bleven veel leerkrachten in de nabespreking ook stilstaan bij de rollercoaster van emoties die de musical bij hen losmaakte.
Maar ervaren leerlingen al deze gevoelens in gelijke mate? Wat de ene diep raakt, kan voor de andere misschien een fait divers zijn in het verhaal. Wat bij de ene afkeer oproept, stemt de andere misschien ongelukkig.
De leerlingen van 1B waren alvast geboeid door deze onderzoeksvraag en deden de test. Ze zochten elk vijf beklijvende scènes uit die ze verbonden aan vijf basisemoties: afkeer, woede, vreugde, angst en verdriet.
Dit zijn enkele resultaten:
Sander De Mets uit 3WE bracht zijn indrukken van de voorstelling samen in dit mooie gedicht:
Duizend bommen en granaten
huizen zijn verlaten
een tijd vol gevaren
om samen naar de leegte te starenEen verhaal over broer en broer
met elk een eigen parcours
een waargebeurd verhaal
met een warme moraalSchuilend voor die moffen
die ons thuisdorp deden ontploffen
een strijd met bloed, zweet en tranen
van oogballen tot organenDie nazi’s met hun hakensymbool
joden gedood door een pistool
de ene broer pleegde zelfmoord
maar het leven gaat gewoon voort
De volgende leerlingen schreven na de voorstelling hun gedachten en emoties neer in kortere en langere teksten, waarbij hier en daar negatieve kritiek niet onder stoelen of banken werd gestoken.
Het verhaal over twee broers die elk een andere weg uitgaan tijdens de Duitse bezetting werd gewoonweg oogverblindend voorgesteld. Van begin tot einde zat alles goed in elkaar, van de decorstukken en special effects tot de acteurs en zangers die ons meenamen naar de jaren 40. Alles leek zo reëel en elk moment in de musical was heel aangrijpend. Door de bewegende tribunes en decorstukken kon het publiek zich volledig in het verhaal inleven. Wat ik ook bijzonder vond, is dat de theaterruimte een tijdelijke pop-upzaal was. Ondanks het feit dat onze stoelen hard waren en niet comfortabel, blijft de musical een echte aanrader.
Ik vond de musical interessant. Het leerde ons dat we zelf onze mening mogen hebben en dat we de anderen moeten respecteren. We mogen mensen niet van iets beschuldigen omdat ze er anders uitzien of een ander geloof hebben.
Al van bij de start van de musical kreeg ik het gevoel: ‘Het is niet omdat iets kàn, dat je het daarom ook moet doen’. Het bewegen van tribunes, decorwanden en onderdelen van het podium is een technologisch hoogstandje, maar heeft in mijn ogen op inhoudelijk vlak weinig toegevoegd. Meer zelfs, ik denk dat de boodschap soms beter zou binnenkomen als de decorelementen en de tribunes gewoon even stil zouden staan … Toch slaagden de scenarioschrijvers er volgens mij in om het moeilijke thema rond collaboratie en het verzet op een laagdrempelige wijze in een verhaal te gieten. Daarin zit enerzijds de kracht van de musical, maar anderzijds ook de valkuil. Kinderen uit de lagere school en scholieren uit het middelbaar kunnen zich na de voorstelling iets voorstellen bij de problematiek van de Tweede Wereldoorlog in België. Ze zien in hoe de Duitse bezetting bewoners in dorpen en steden en zelfs binnen families verdeelde. Maar helaas werd geen enkel ‘toneelcliché’ vermeden, wat het voor mij allemaal heel voorspelbaar maakte. In plaats van de romantische en soms grappige liedjes, die de jongere kinderen in de zaal af en toe aan het lachen brachten, had ik liever een monoloog gezien over de tweestrijd rond het zich al dan niet aansluiten bij de collaboratie. Dat is net het intrigerende aan het thema. Hoe is het mogelijk dat een mens zover wordt gedreven dat hij bijna zijn eigen broer kan doodschieten? Kortom, de musical 40-45 is een voorstelling zoals we van Studio 100 kunnen verwachten: voorspelbaar, groots en commercieel. Misschien is de conclusie van mijn indrukken wel de volgende: ik houd niet echt van het genre musical, geef mij maar een theaterstuk dat mij tot nadenken zet!
De musical 40-45 werd aangekondigd als een ‘spektakel-musical’ en het was ook een echt spektakel in mijn ogen! Het thema van de voorstelling was de collaboratie en het verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog in België. Het onvermijdelijke gebeurde al vrij snel op de scène: de Tweede Wereldoorlog brak uit en liet sporen na in het gezin van Staf en Louis, twee broers en beiden hoofdpersonages in de musical. Want wat kies je nu? De collaboratie of het verzet? Ik merkte al snel dat ‘toevallige’ factoren er mee voor zorgden dat Louis de kant van het verzet koos, omdat hij verliefd was op het Joodse meisje Sarah. In de weken vóór de musical kregen wij in de lessen geschiedenis al een goed beeld van de situatie in België tijdens de Tweede Wereldoorlog. In een groepswerk namen we enkele historische bronnen over het verzet en de collaboratie kritisch onder de loep. Tijdens de voorstelling herkende ik dus veel zaken uit de les, zoals de verzetsstrijders die de gewonde geallieerde soldaten hielpen en Joden redden van de deportaties. Het VNV (Vlaams Nationaal Verbond) was ook nadrukkelijk aanwezig tijdens de opvoering. Deze partij had natuurlijk te maken met de collaboratie. Vooral het aspect ‘spektakel’ fascineerde mij! Ik was zeer verwonderd én onder de indruk van de manier waarop de voorstelling naar voor werd gebracht. Ik denk hierbij vooral aan de bewegende tribunes en decors. En uiteraard was er ook de cast die knap presteerde en de musical nog boeiender en echt uniek maakte!
Hoewel het prijskaartje in mijn ogen een iets te hoog bedrag vermeldde, was het spektakel zeker de moeite waard. De musical straalde echt perfectie uit en had de beste acteurs gekozen die zelfs bij de uitbundigste of verschrikkelijkste bewegingen mooi bleven zingen. De bewegende tribunes konden het beeld voor het publiek zodanig manipuleren dat de scènes dramatischer werden of net minder dramatiek uitstraalden. Bovendien gaf de musical een goed beeld van hoe het er echt aan toeging tijdens de Tweede Wereldoorlog. Daarbij bevatte het spektakel een pakkend verhaal over een familie vol geheimen, want de plot zag niemand aankomen … Zeker een aanrader! Studio 100 mag echt uitpakken met zijn musical 40-45!
Ik vond het erg spectaculair. Ik had niet verwacht dat het zo écht zou aanvoelen. Ik besef nu ook wat de mensen in de Tweede Wereldoorlog allemaal hebben meegemaakt en dat raakt mij. De opvoering vond ik heel mooi en creatief. Het doet mij meer begrijpen wat de Tweede Wereldoorlog precies inhoudt. Ik ben blij dat ik de musical gezien heb.
Ik vond het leuk. Het was wel emotioneel!
Ik vond het heel fijn toen ze een feestje vierden voor Staf. Ik schrok toen er opeens geweren werden gebruikt. Het mooiste was toen Staf Marie ten huwelijk vroeg. Ik zou nog een keer naar de musical willen gaan kijken.
Het verhaal zelf van de musical was wel nog oké, maar op bepaalde momenten was het zeer voorspelbaar en stereotiep. Ik denk hierbij aan het ogenblik waarop de moeder aan Staf vertelde dat zijn vader eigenlijk een Jood was. Dat stukje vond ik echt niet goed, het kwam opeens uit de lucht vallen …. Dan pleegde Staf ook nog eens zelfmoord, wat in mijn ogen voorspelbaar was. Voor mij persoonlijk mocht de voorstelling iets meer over de oorlog zelf gaan en minder over het ‘familiedrama’. Ook de cast ontgoochelde mij. Wij hadden grote verwachtingen en dachten dat we heel wat bekende acteurs zouden zien, die waarschijnlijk beter zouden presteren dan de ‘B-acteurs’ die voor ons optraden. Jammer dat we ook te maken kregen met een technische fout waardoor bepaalde special effects niet plaatsvonden … Wat ik wel zeer mooi vond, waren de grote en kleine attributen zoals de trein, het vliegtuig en de cello. Dat de tribunes bewogen, was een echte meerwaarde en zorgde voor een bijzondere sfeer.
De musical 40-45 interesseerde mij wel. Ik vond het supermooi om naar te kijken. Bovendien zie je dan ook hoe de oorlog was en dat die fouten hopelijk niet opnieuw gemaakt worden. Ik vond sommige zaken heel erg: hoe het jongetje Tuur werd doodgeschoten, hoe de Joden op een trein werden gezet en naar de concentratiekampen werden gevoerd.
Ik vond het geweldig dat de tribunes bewogen en er geweerschoten waren. Wat mij zeker ook is bijgebleven, is dat ik moest wenen toen Tuur doodgeschoten werd en toen Staf zelfmoord pleegde. Ik was ook echt heel hard geschrokken toen ze een meneer hadden ondervraagd en toch nog hebben doodgeschoten. Dat had ik echt niet verwacht.
Ik vond het verdrietig omdat Tuur dood ging en hij was nog jong. Het begin was cool. Het einde was zo triestig. En de muziek vond ik supermooi.
Ik vond het heel mooi hoe ze hebben getoond hoe het er in de Tweede Wereldoorlog aan toeging. Ik heb ook heel veel bijgeleerd over vroeger. En het was voor mij ook heel emotioneel. De effecten vond ik superzot. Maar ik vond het ook een supermooi verhaal. Ik vond het ook heel erg hoe dat de broers met elkaar geconfronteerd werden.
Om af te sluiten deze spontane en dankbare reactie:

Els Cornelis, leerkracht
